Τώρα τελευταία μένω ξύπνια μέχρι αργά και διαβάζω ξανά λογοτεχνικά βιβλία που διάβαζα ως παιδί.Αυτό που διάβασα χθες λέγεται 'Μου μαθαίνετε να χαμογελάω, σας παρακαλώ?'. Με είχε τρομοκρατήσει όταν ήμουν μικρή, ότι τάχα μου είναι τόσο εύκολο να αποδιοργανωθείς και να πατώσεις στις πανελλήνιες.
Αυτό, δεν είναι αλήθεια, όχι όταν έχεις διαβάσει - να μην τα πας καλά σε κάποιο μάθημα, οκέη, σύμφωνοι, αλλά όχι και να πατώσεις. Εστίασα λοιπόν σε αυτή την σχετικά μη ρεαλιστική εξέλιξη της πλοκής - και, τελικά, είναι κρίμα, γιατί το βιβλίο έχει άλλο νόημα. Λέει τα ίδια ακριβώς πράγματα που μου είπε αργότερα ένας κύριος με μουσάκι πολύ προφέσιοναλ σε ένα γραφείο, για οικογενειακούς γράφους απελπιστικά συνεκτικούς και αίσθημα υποχρέωσης προς τους άλλους και αναβολή της περιπέτειας.
Το βιβλίο επίσης μ'έβαλε να σκέφτομαι πάλι το σχολείο, την 'στείρα αποστήθιση'. Όλοι ξέραμε να το γράφουμε στην έκθεση όταν το θέμα ήταν 'Πώς η παιδεία μπορεί να ... ' αλλά δεν νομίζω ότι ξέραμε γιατί είναι στείρα η αποστήθιση. Βαρετή σίγουρα, αλλά όχι και τόσο στείρα άμα παίρνεις εικοσάρια μαθαίνοντας δυο - τρεις παπαριές με σύστημα. Το να σου κάνουν πατ-πατ στο σβέρκο που αποστήθισες μια ωραία φράση, η οποία παρεπιπτόντως μιλάει για τη στείρα αποστήθιση, είναι ο ορισμός του οξύμωρου. Θα έλεγα 'αθάνατο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα', αλλά όταν ήμουν μέρος του δεν έκανα τίποτα, και τώρα που δεν είμαι, δεν με νοιάζει.
Και, ας χτυπιέται κάτω η συγγραφέας, ούτε το ότι δεν πήγα πενταήμερη μου στοίχισε, ούτε τελικά συνέβη τίποτα που με έλεγαν φυτό και άργησα λίγο να πιω την πρώτη μου μπύρα. Αυτό που μου στοίχισε, είναι το ότι μάθαινα τόσα χρόνια πράγματα ανούσια και το ήξερα, απλά θεωρούσα ότι 'πρέπει'. Τον χρόνο που πετάχτηκε στην ανάλυση κειμένων που ελάχιστα μου προσέφεραν σε αυτή την ηλικία, δεν θα τον χρησιμοποιούσα σε εξόδους ή μακιγιάζ (αν και δεν υπάρχει τίποτε μεμπτό στο μακιγιάζ και τα φτιαγμένα μαλλιά και όλα αυτά, όταν το βλέπεις σαν κάτι δημιουργικό και όχι σαν κάτι απαραίτητο για μια αποδεκτή εμφάνιση). Θα τον χρησιμοποιούσα να δω πως δουλεύει ο κόσμος, να βρω τις κλίσεις μου. Γνώρισα μια Ιταλίδα που μου είπε ότι βαριόταν να ξυπνάει να πηγαίνει σχολείο και γι'αυτό καθόταν συχνά σπίτι και προγραμμάτιζε παιχνιδάκια, και έτριβε τις ασυνήθιστες -ίσως και όχι- προτιμήσεις της για αγόρια που μοιάζουν λίγο με κορίτσια σε ολονών τη μούρη. Και τι έπαθε? Ξέρει τι θέλει στη ζωή της, να τι έπαθε. Να το ξέρεις Βαλεντίνα ότι όταν μου τα είπες αυτά δαγκώθηκα αλλά, εν τέλει, you are an inspiration to us all.
Τι ήξερα όταν ήμουν 17 για την 'αποξένωση των μεγαλουπόλεων' και τον 'άκρατο καταναλωτισμό' και την 'κριτική σκέψη'. Αυτά ήταν 'κάτι που παθαίνουν οι μεγάλοι άμα τα θαλασσώσουν και που δεν πρόκειται να συμβεί σ'εμένα', 'το να είσαι ξιπασμένη και να θες να αγοράζεις ρούχα και παπούτσια συνεχώς' και 'το να μπορεί κανείς να μαντέψει τι θέλει να ακούσει ο δάσκαλος σαν ερμηνεία κάποιου κειμένου και συνήθως τείνει προς το δραματικό και το πολύ συναισθηματικό', αντίστοιχα. Και αν ήταν όλα τόσο λάθος, γιατί τότε γαμώτο έπαιρνα άριστα? Το κορόιδευσα το σύστημα ίσως, και νομίζω έτσι κάνουν οι περισσότεροι, αλλά τελικά το σύστημα κορόιδεψε κι εμάς, κλέβοντας μας χρόνο. Να γιατί δεν μας ρώτησαν ποτέ 'Πώς μπορεί το σχολείο να παρεμποδίσει την παιδεία'[1], γιατί τότε μπορεί να σκεφτόμασταν κριτικά στ'αλήθεια και να ξυπνάγαμε μια ώρα αρχύτερα.
[1] Παράφραση απο Mark Twain, αν και δεν γνωρίζω το πλαίσιο στο οποίο το είπε
Αυτό, δεν είναι αλήθεια, όχι όταν έχεις διαβάσει - να μην τα πας καλά σε κάποιο μάθημα, οκέη, σύμφωνοι, αλλά όχι και να πατώσεις. Εστίασα λοιπόν σε αυτή την σχετικά μη ρεαλιστική εξέλιξη της πλοκής - και, τελικά, είναι κρίμα, γιατί το βιβλίο έχει άλλο νόημα. Λέει τα ίδια ακριβώς πράγματα που μου είπε αργότερα ένας κύριος με μουσάκι πολύ προφέσιοναλ σε ένα γραφείο, για οικογενειακούς γράφους απελπιστικά συνεκτικούς και αίσθημα υποχρέωσης προς τους άλλους και αναβολή της περιπέτειας.
Το βιβλίο επίσης μ'έβαλε να σκέφτομαι πάλι το σχολείο, την 'στείρα αποστήθιση'. Όλοι ξέραμε να το γράφουμε στην έκθεση όταν το θέμα ήταν 'Πώς η παιδεία μπορεί να ... ' αλλά δεν νομίζω ότι ξέραμε γιατί είναι στείρα η αποστήθιση. Βαρετή σίγουρα, αλλά όχι και τόσο στείρα άμα παίρνεις εικοσάρια μαθαίνοντας δυο - τρεις παπαριές με σύστημα. Το να σου κάνουν πατ-πατ στο σβέρκο που αποστήθισες μια ωραία φράση, η οποία παρεπιπτόντως μιλάει για τη στείρα αποστήθιση, είναι ο ορισμός του οξύμωρου. Θα έλεγα 'αθάνατο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα', αλλά όταν ήμουν μέρος του δεν έκανα τίποτα, και τώρα που δεν είμαι, δεν με νοιάζει.
Και, ας χτυπιέται κάτω η συγγραφέας, ούτε το ότι δεν πήγα πενταήμερη μου στοίχισε, ούτε τελικά συνέβη τίποτα που με έλεγαν φυτό και άργησα λίγο να πιω την πρώτη μου μπύρα. Αυτό που μου στοίχισε, είναι το ότι μάθαινα τόσα χρόνια πράγματα ανούσια και το ήξερα, απλά θεωρούσα ότι 'πρέπει'. Τον χρόνο που πετάχτηκε στην ανάλυση κειμένων που ελάχιστα μου προσέφεραν σε αυτή την ηλικία, δεν θα τον χρησιμοποιούσα σε εξόδους ή μακιγιάζ (αν και δεν υπάρχει τίποτε μεμπτό στο μακιγιάζ και τα φτιαγμένα μαλλιά και όλα αυτά, όταν το βλέπεις σαν κάτι δημιουργικό και όχι σαν κάτι απαραίτητο για μια αποδεκτή εμφάνιση). Θα τον χρησιμοποιούσα να δω πως δουλεύει ο κόσμος, να βρω τις κλίσεις μου. Γνώρισα μια Ιταλίδα που μου είπε ότι βαριόταν να ξυπνάει να πηγαίνει σχολείο και γι'αυτό καθόταν συχνά σπίτι και προγραμμάτιζε παιχνιδάκια, και έτριβε τις ασυνήθιστες -ίσως και όχι- προτιμήσεις της για αγόρια που μοιάζουν λίγο με κορίτσια σε ολονών τη μούρη. Και τι έπαθε? Ξέρει τι θέλει στη ζωή της, να τι έπαθε. Να το ξέρεις Βαλεντίνα ότι όταν μου τα είπες αυτά δαγκώθηκα αλλά, εν τέλει, you are an inspiration to us all.
Τι ήξερα όταν ήμουν 17 για την 'αποξένωση των μεγαλουπόλεων' και τον 'άκρατο καταναλωτισμό' και την 'κριτική σκέψη'. Αυτά ήταν 'κάτι που παθαίνουν οι μεγάλοι άμα τα θαλασσώσουν και που δεν πρόκειται να συμβεί σ'εμένα', 'το να είσαι ξιπασμένη και να θες να αγοράζεις ρούχα και παπούτσια συνεχώς' και 'το να μπορεί κανείς να μαντέψει τι θέλει να ακούσει ο δάσκαλος σαν ερμηνεία κάποιου κειμένου και συνήθως τείνει προς το δραματικό και το πολύ συναισθηματικό', αντίστοιχα. Και αν ήταν όλα τόσο λάθος, γιατί τότε γαμώτο έπαιρνα άριστα? Το κορόιδευσα το σύστημα ίσως, και νομίζω έτσι κάνουν οι περισσότεροι, αλλά τελικά το σύστημα κορόιδεψε κι εμάς, κλέβοντας μας χρόνο. Να γιατί δεν μας ρώτησαν ποτέ 'Πώς μπορεί το σχολείο να παρεμποδίσει την παιδεία'[1], γιατί τότε μπορεί να σκεφτόμασταν κριτικά στ'αλήθεια και να ξυπνάγαμε μια ώρα αρχύτερα.
[1] Παράφραση απο Mark Twain, αν και δεν γνωρίζω το πλαίσιο στο οποίο το είπε
